Ηλικιακές φάσεις ανάπτυξης αθλητών και αθλητριών

Φάση 1η

Ονομάζεται αισθητηριακή και αφορά παιδιά έως 2 ετών. Είναι η περίοδος που το παιδί αναπτύσει τη συναρμογή του, μαθαίνει δηλαδή να ελέγχει το σώμα του, να στέκεται, να κινείται και να κατευθύνεται. Ταυτόχρονα αποκτά πολύ βασικές ικανότητες χειρισμού, όπως για παράδειγμα το πέταγμα μίας μπάλας. Προφανώς το παιδί σε αυτήν την ηλικία όπου αντλεί ευχαρίστηση από αυτές τις απλές επαναλαμβανόμενες κινήσεις μπορεί να ενταχθεί και να τα καταφέρει σε αθλητικές δραστηριότητες χωρίς σύνθετο χαρακτήρα όπως για παράδειγμα η μουσικοκινητική ή το baby swimming.

Φάση 2η

Η επόμενη αναπτυξιακή φάση αφορά παιδιά 2 έως 7 ετών και είναι σημαντική μιας και τώρα είναι που οι περισσότεροι γονείς επιλέγουν να στείλουν τα παιδιά τους σε ένα άθλημα. Η φάση αυτή ονομάζεται εγωκεντρική δεδομένου ότι έχει το χαρακτηριστικό πως το παιδί ενώ φαίνεται να παίζει για κερδίσει, στην πραγματικότητα ασκείται και αγωνίζεται γιατί αντλεί ευχαρίστηση από τις δεξιότητες που αποκτά χάρη στη συνεχή εξάσκηση του αθλήματος που έχει επιλέξει. Επιπλέον ξεκινά να αντιλαμβάνεται όρια και απλούς κανόνες.
Στο τζούντο για παράδειγμα,στην παιδική ομάδα είναι χαρακτηριστικό το πόσο χαρούμενα φεύγουν τα παιδιά μετά από ένα ραντόρι, που είναι ο αγώνας προπόνησης, είτε έχουν πέσει είτε έχουν ρίξει περισσοτερο καθώς πάλευαν! Αρκεί που πέρασαν το χρόνο τους εκτονώνοντας την ενέργεια τους παλεύοντας.

Φάση 3η

Η τρίτη φάση ανάπτυξης αφορά παιδιά 7 έως 10 ετών και έχει δύο πολύ σημαντικές διαφορές σε σχέση με την προηγούμενη. Πρώτον, το παιδί αντιλαμβάνεται πια την ουσία και την αξία της συνεργασίας και δεύτερον παίζει για να κερδίσει. Επιπλέον έχει πια καλή αντίληψη των κανονισμών του αθλήματος. Ξεκινά να έχει σημασία για αυτό το αποτέλεσμα ενός αγώνα και είναι σημαντικό σε αυτή την περίοδο να εντάξουμε στην προπονητική διαδικασία σταδιακά προπονησεις που εξυπηρετούν στην διαχείριση αυτών των χαρακτηριστικών. Για παράδειγμα είναι μια ωραία περίοδος για κατα καιρούς προπονήσεις με άλλες ομάδες που προσομοιώνουν ίσως έναν αγώνα!


Φάση 4η

Η τέταρτη και τελευταία φάση που αφορά παιδιά 10 ετών και πάνω είναι η στιγμή πια που έχουμε στις ομάδες μας αθλητές και αθλήτριες που προπονούνται συνειδητά, συχνά με στόχο τον πρωταθλητισμό μιας και πλέον αντιλαμβάνονται πλήρως τους κανονισμούς τους αθλήματος και έχουν την ανάγκη να τους εφαρμώσουν. Επιπλέον έχουν πλήρη αντίληψη της προσπάθειας που πρέπει να καταβάλουν και είναι σε θέση λόγω ηλικίας να διαχειριστούν κοπωση, τη νίκη και την ήττα με ωριμότητα ανάλογη της ηλικίας τους φυσικά.

Είναι πολύ σημαντικό τόσο για τους γονείς όσο και για τους προπονητές να γνωρίζουν και να λαμβανουν σοβαρα υπόψιν τους τα παραπάνω χαρακτηριστικα της κάθε ηλικίας που φυσικά και σταδιακά θα περασει το κάθε παιδί, μιας και συχνά παρασυρόμενοι από το πάθος μας για τον αγωνιστικό αθλητισμό αλλά και το θαυμασμό μας για τις σωματικές ικανότητες των παιδιων μας, ξεχνάμε τι τελικά μπορεί και τι ειναι υγειες να κάνει αναλόγως της ηλικίας του. Κι έτσι πιέζοντας τα, τα χάνουμε από τον αθλητισμό.
Αν τα αφουγκραστούμε και σεβαστούμε όσα αναφέραμε θα έχουμε δώσει στο παιδί όλον εκείνο τον πολύτιμο χρόνο που χρειάζεται για να αγαπήσει και να συνεχίσει τον αθλητισμό και αργοτερα πιθανόν και τον πρωταθλητισμό!

Μαρία Νικολαίδου,
Καθηγήτρια Φυσικής και Ειδικής Φυσικής Αγωγής
Προπονήτρια Judo